Anketler
<-Geri | 1 | Devam-> |
1982 ANAYASASI
12 Eylül 1980 Askeri Müdahalesi ile birlikte Türkiye’de bir kez daha siyasi faaliyetler bütünüyle yasaklanmış, Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Hükümet feshedilmiştir. Bu ara rejim döneminde kabul edilen 27 Ekim 1980 tarihli ve 2324 sayılı Anayasa Düzeni Hakkında Kanun uygulamaya konulmuştur. Milli Güvenlik Konseyi tarafından kabul edilen 29 Haziran 1981 tarihli ve 2485 sayılı Kurucu Meclis Hakkında Kanunla ise yeni anayasayı hazırlamakla görevli olacak Kurucu Meclis oluşturulması amaçlanmıştır. Kurucu Meclis, Milli Güvenlik Konseyi ve Danışma Meclisinden meydana gelmiştir. Ancak, bu iki Meclis ayrı ayrı çalışmış, birleşik toplantı yapmamıştır. Anayasada Türkiye Büyük Millet Meclisine, Millet Meclisine ve Cumhuriyet Senatosuna ait bulunan görev ve yetkilerin, 12 Eylül 1980 tarihinden itibaren geçici olarak Milli Güvenlik Konseyince ve Cumhurbaşkanına ait olduğu belirtilmiş bulunan görev ve yetkilerin de Milli Güvenlik Konseyi Başkanı ve Devlet Başkanınca yerine getirilmesi öngörülmüştür.
Danışma Meclisi Üyesi Prof. Dr. Orhan ALDIKAÇTI Başkanlığında oluşturulan 15 üyeli Anayasa Komisyonu ilk olarak Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Tasarısını hazırlayarak, 30 Temmuz 1982 tarihinde Danışma Meclisine sunmuştur. Anayasa Teklifinin adı tutanaklarda ve kayıtlarda “Anayasa Tasarısı” olarak geçmiştir. Anayasa Tasarısının hazırlık çalışmaları sırasında çeşitli kişi ve kuruluşlardan görüş alınmıştır. Danışma Meclisi tarafından 23 Eylül 1982 tarihinde kabul edilen Anayasa Tasarısı 24 Eylül 1982 tarihinde Milli Güvenlik Konseyi Genel Sekreterliğine sunulmuştur. Anayasa Tasarısı Milli Güvenlik Konseyince oluşturulan Hakim Tümgeneral Muzaffer BAŞKAYNAK Başkanlığındaki 6 üyeli Anayasa Komisyonu tarafından kabul edilerek 17 Ekim 1982 tarihinde Milli Güvenlik Konseyi Başkanlığına sunulmuştur. Milli Güvenlik Konseyi üyeleri tarafından, Anayasa Tasarısı 18 Ekim 1982 tarihinde 4 oturum halinde görüşülerek son halini almıştır. Kabul edilen Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, 7 Kasım 1982 tarihinde Halkoyuna sunulmuş ve % 91,27 oranında kabul edilerek nihai metin halinde 9 Kasım 1982 tarihinde Yüksek Seçim Kurulu kararı ile birlikte Resmi Gazetenin Mükerrer sayısında yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Anayasanın geçici hükümleri gereğince, 6 Kasım 1983 tarihinde yapılan Milletvekili seçimlerinden sonra, 24 Kasım 1983 tarihinde TBMM ilk kez toplanmış ve Başkanlık Divanı da 6 Aralık 1983 tarihinde oluşturulmuştur. Bunun üzerine, Milli Güvenlik Konseyi dönemi hukuken sona ermiş, Milli Güvenlik Konseyi Başkanı ve Devlet Başkanı, 7 yıllık bir süre için Cumhurbaşkanı sıfatını kazanmış, Milli Güvenlik Konseyi ise 6 yıllık bir süre için Cumhurbaşkanlığı Konseyine dönüşmüş, Konsey üyeleri de Cumhurbaşkanlığı Konseyi üyesi sıfatını almışlardır. Bu 6 yılın sonunda Cumhurbaşkanlığı Konseyi hukuken ortadan kalkmıştır.
1982 Anayasası, kabul edildiği dönemdeki şartların izlerini yansıtmaktadır. 1961 Anayasası gibi geçmiş dönemdeki siyasi olaylara duyulan tepkinin bir sonucu olarak, ayrıntılı ve kapsamlı düzenlemelere yer vermiştir. Önceki anayasalarda olduğu gibi egemenlik yetkisinin kaynağını halk olarak kabul etmiş, fakat egemenliğin kullanılması bakımından yürütme organını, yasama karşısında daha fazla güçlendirmiştir. Yasama organı açısından getirdiği en büyük yenilik ise tek Meclis sistemine geri dönülmesi olmuştur. Anayasa metinleri içerisinde madde sayısı bakımından en uzun olanı 1982 Anayasası olmuştur. Temel hak ve özgürlükler konusunda ise 1982 Anayasası, 1961 Anayasasına göre bireyden çok “devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü” nün korunması ilkesini öne almış ve otorite yanlısı bir anlayış sergilemiştir. Temel haklar ve özgürlükler kataloğunda ise önce ödev sonra hak ilkesinin öne çıkarıldığı görülmüştür.
177 maddeden oluşan 1982 Anayasası, günümüze kadar 17 kez değişiklik görmüştür.
24. yasama döneminde sivil inisiyatifle, yeni bir anayasa yapılmasıyla ilgili Türkiye Büyük Millet Meclisi Anayasa Uzlaşma Komisyonu öncülüğünde yürütülen çalışmalarda, 172 maddeden oluşması planlanan taslağın 60 maddesinde uzlaşma sağlanmış, görüşmeler tıkanmış ve sonuç alınamamıştır.
|
Danışma Meclisi Anayasa Komisyonu üyelerinin seçimi |
23 Kasım 1981 |
|
DM Anayasa Komisyonunun Anayasayı karara bağlaması |
17 Temmuz 1982 |
|
DM Anayasa Komisyonunca 1/463 Esas numaralı Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Tasarısının Danışma Meclisine sunulması (Sıra Sayıları: 166, EK-1, EK-2, EK-3 ve EK-4)(Başlangıç metni, 200 madde ve 12 geçici madde halinde) |
30 Temmuz 1982 |
|
Danışma Meclisi Genel Kurulunun Anayasa Tasarısını Kabulü ( 193 madde ve 11 geçici madde halinde Genel Kurulun, 2, 4, 5, 6, 9, 10, 11, 12, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 23, 24, 25, 26,27, 28, 31 Ağustos 1982 ve 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9, 10, 13, 15, 17, 18, 22, 23 Eylül 1982 tarihli 119 -156 ncı Birleşimlerinde görüşülmüştür. |
23 Eylül 1982 B:156 |
|
Danışma Meclisince kabul edilen Anayasa Tasarısının Milli Güvenlik Konseyine sunulması |
24 Eylül 1982 |
|
MGK Anayasa Komisyonunca 1/397 Esas numaralı Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Tasarısının MGK Başkanlığına sunulması (Başlangıç metni, 177 madde ve 15 geçici madde halinde) |
17 Ekim 1982 |
|
Milli Güvenlik Konseyi tarafından Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Tasarısının Kabulü (118 nci Birleşim saat 09.55’te başlamış ve 4 oturum halinde sürdürülmüştür, çalışmalar saat 21.25’te tamamlanmıştır.) (Başlangıç metni, 177 madde ve 15 geçici madde halinde) |
18 Ekim 1982 B:118 |
|
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Tasarısının Halkoyuna sunulmak üzere Resmi Gazetede ilanı |
20 Ekim 1982 Sayı: 17844 |
|
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Halkoyu ile kabul tarihi |
7 Kasım 1982 |
|
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Halkoylaması sonucunun yayımlandığı tarih ve Resmi Gazete |
9 Kasım 1982 Sayı:17863 Mükerrer |
|
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Halkoyu sonucuna ilişkin 9 Kasım 1982 tarih ve 444 sayılı Yüksek Seçim Kurulu Kararına göre kesin halkoylaması sonucu: |
Aynı tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır. |
|
Oy verme yeterliğine sahip kişi sayısı |
20.722,602 |
|
Oy kullanılan sandık sayısı |
82.913 |
|
Kullanılan oy |
18.718,115 |
|
Geçerli oy |
18,600,313 |
|
Geçersiz oy |
117,802 |
|
Kabul |
16,945,545 |
|
Red |
1,594,761 |
|
Hava koşulları nedeniyle YSK’ya ulaşamayan oy sayısı (YSK kararında geçerli oyların yüzdedoksanın kabul olduğu ve bunların hepsi red olsa dahi sonucu etkilemeyeceği belirtilmiştir) |
730 sandıkta en fazla 219.000 |